Wat is de Zelfscan?

De Zelfscan is een vragenlijst die is opgebouwd volgens de verschillende stappen van risicomanagement, de risicomanagementcyclus. De vragenlijst is samengesteld op basis van bestaande modellen en praktijkvoorbeelden. Media-instellingen kunnen de Zelfscan gebruiken voor de beoordeling van de opzet van hun risicomanagementsysteem.

Elke stap in de risicomanagementcyclus wordt geïntroduceerd met een korte toelichting op het betreffende onderdeel, gevolgd door een set relevante vragen. Deze vragen zijn richtinggevend en dienen als voorbeeld voor de vragen die het Commissariaat mogelijk kan stellen bij de uitvoering van toezicht op de interne risicobeheersing. Het Commissariaat kan bepaalde vragen meer nadruk geven dan andere, afhankelijk van de specifieke situatie van de individuele media-instelling. Daarnaast zijn de vragen in de Zelfscan niet allesomvattend. Dat betekent dat het Commissariaat ook andere vragen kan stellen aan de media-instelling.

Aan het einde van de Zelfscan vind je een overzicht van de belangrijkste begrippen. De Zelfscan is ook beschikbaar in een printbare versie, waarbij je bij elke vraag aantekeningen kunt maken. Deze aantekeningen zijn voor eigen gebruik. Het Commissariaat zal de ingevulde Zelfscans niet opvragen. Het invullen van de Zelfscan is niet verplicht.

Wat is de status van de Zelfscan?

Deze Zelfscan geeft weer hoe het Commissariaat de invulling en toepassing van de wettelijke normen beoordeelt. Er zijn verschillende manieren waarop media-instellingen kunnen voldoen aan de wet- en regelgeving. Het Commissariaat verwacht dat een media-instelling gemotiveerd kan aantonen dat ze aan de wet- en regelgeving voldoet.

Relevante wet- en regelgeving

• Mediawet, in het bijzonder artikel 2.3 lid 5, artikel 2.178 lid 1
• Beleidsregel Governance en Interne Beheersing 2017, in het bijzonder artikel 3, 4 en 5
• Gedragscode Integriteit Publieke Omroep 2021, in het bijzonder Principe 6

Begrip risicomanagement

Voor een goede dialoog over risicomanagement is het van belang dat iedereen dezelfde taal spreekt.

Zowel in de praktijk als in de literatuur bestaan verschillende interpretaties en definities van risicomanagement. Zelfs in alledaagse gesprekken worden vaak (onbewust) diverse betekenissen gebruikt. Het is belangrijk om hiervoor een heldere definitie te hanteren.

Twee kernbegrippen vormen het uitgangspunt van de Zelfscan, namelijk “risico” en “risicomanagement”. Het Commissariaat hanteert voor het begrip risico de definitie zoals gebruikt in de NEN-ISO 31000 richtlijn voor risicomanagement. Volgens deze richtlijn is een risico een onzekere gebeurtenis die invloed heeft op het behalen van doelstellingen.

Voor het begrip risicomanagement gebruiken we in deze Zelfscan de definitie het systematische proces om risico’s zodanig te beheersen dat meer zekerheid bestaat dat de organisatie haar doelstellingen zal realiseren. Dit betekent dat risicomanagement een doelgericht, expliciet, gestructureerd, integraal en continu proces is.

De belangrijkste begrippen uit de Zelfscan worden achter in dit document beknopt toegelicht. De toegelichte begrippen zijn in dit document dikgedrukt.

Doelgericht

Risicomanagement levert een bijdrage aan het realiseren van doelen met inachtneming van onzekerheden.

Expliciet

De risico’s en de bijbehorende onzekerheden worden volledig en eenduidig beschreven.

Gestructureerd

Risicomanagement vindt plaats volgens een vooraf bepaalde methodiek.

Integraal

De risico’s worden opgehaald bij, en besproken met alle voor het risico relevante betrokkenen.

Continu

Risicomanagement is een continu (leer)proces.