25 juli 2022

WNL en AVROTROS overtraden geen regels, maar lopen risico op schenden redactionele onafhankelijkheid en belangenverstrengeling

Het Commissariaat voor de Media constateert dat de omroepen WNL en AVROTROS, in relatie tot Jort Kelder en diens vermeende financiering van politieke campagnefilmpjes, volgens de letter van de wet de bepalingen over redactionele onafhankelijkheid en belangenverstrengeling niet hebben overtreden.

Er zijn echter vraagtekens te plaatsen of ook naar de geest van de wet is gehandeld. Publieke media-instellingen hebben namelijk een ruime zorgplicht om redactionele onafhankelijkheid te waarborgen. Zij dienen te beschikken over toereikende processen die erop zijn gericht alle feiten en omstandigheden in kaart te brengen die relevant zijn voor een deugdelijke beoordeling van eventuele risico’s. Zoals het Commissariaat aankondigde bij het van start gaan van het onderzoek dient onafhankelijke nieuwsvoorziening door de publieke omroep altijd te worden gegarandeerd.

Beide omroepen hebben weliswaar formele processen ingericht om de redactionele onafhankelijkheid te waarborgen en (de schijn van) belangenverstrengeling tegen te gaan, maar hier is minimale invulling aan gegeven. Het Commissariaat vindt dit zorgelijk en een duidelijk punt van aandacht voor de toekomst. Het Commissariaat verwacht namelijk van omroepen een hoge mate van awareness en een gestructureerde, proactieve en goed gedocumenteerde aanpak om potentiële risico’s op het vlak van redactionele onafhankelijkheid en belangenverstrengeling te beheersen. Hierover gaat het Commissariaat met beide omroepen in gesprek.

Het Commissariaat heeft de indruk dat ook andere omroepen beter invulling moeten geven aan hun zorgplicht ten aanzien van redactionele onafhankelijkheid. Dit neemt het Commissariaat mee in het eerder aangekondigde onderzoek naar onafhankelijkheid van redacties, dat overigens (mede naar aanleiding van het rapport van de NPO Ombudsman) wordt verbreed met onderzoek naar de betrouwbaarheid van journalistiek en opinievormend media-aanbod.