4 februari 2020

Gemeentelijke bekostiging lokale omroepen vaak niet toereikend

In Nederland verzorgen zo’n 250 publieke media-instellingen in 346 gemeenten het media-aanbod. Deze gemeenten dienen zorg te dragen voor de bekostiging van het functioneren van deze instellingen. Vrijwel alle gemeenten (99%) voldoen aan deze bekostigingsplicht.

Ondanks dat de bijdrage per huishouden van een ruime meerderheid van deze gemeenten (72%) ten minste het afgesproken richtsnoerbedrag bedraagt, blijkt dit in veel gevallen (28%) niet voldoende voor een financiële gezonde derde laag in het publieke mediabestel. Dit constateert het Commissariaat voor de Media in zijn driejaarlijkse evaluatie van de bekostiging van de lokale omroepen. De evaluatie is uitgevoerd op basis van (financiële) informatie welke de instellingen jaarlijks bij het Commissariaat voor de Media dienen aan te leveren. Met deze informatie kan het Commissariaat voor de Media toezicht houden en advies geven. Gedurende de evaluatieperiode 2016-2018 is (opnieuw) een verbetering zichtbaar in de respons en kwaliteit van deze informatieverstrekking. Het financiële toezicht vindt plaats vanuit het basisprincipe van een transparante verantwoording over de herkomst en besteding van publiek geld. Met de evaluatie van de gemeentelijke bekostiging draagt het Commissariaat voor de Media bij aan de onafhankelijkheid, pluriformiteit en toegankelijkheid van het media-aanbod. Het Commissariaat voor de Media heeft in de gemeentelijke documenten (bekostigingsverklaringen) een grote diversiteit aan gebruikte terminologie, grondslagen en definities aangetroffen. Daarnaast ontbreekt in bijna een derde van de documenten een grondslag voor de bepaling van de hoogte van de bijdrage. Bovendien wordt in sommige gevallen bijdragen voor de totstandkoming, aankoop of uitzending van specifieke programmaonderdelen (waaronder ook gemeenteraadsvergaderingen) ten onrechte gekoppeld aan de bekostigingsplicht op grond van de Mediawet. Media-instellingen zouden meer duidelijkheid en zekerheid hebben, wanneer gemeenten op een transparante en eenduidige wijze communiceren over de over de aard, hoogte en duur van de toegekende bijdrage. Uit de evaluatie blijkt dat gemeenten de redactionele en journalistieke onafhankelijkheid van de media-instellingen respecteren. Om deze onafhankelijkheid te garanderen mogen gemeenten aan de bekostiging geen voorwaarden verbinden welke in strijd zijn met het bepaalde of krachtens de Mediawet. Ook bij eventuele aanvullende bijdragen (subsidies) en productie-overeenkomsten dient de redactionele onafhankelijkheid te worden gegarandeerd. Het Commissariaat voor de Media heeft geen voorwaarden aangetroffen die in strijd zijn met deze bepaling. Gemeenten en media-instellingen weten elkaar te vinden en de dialoog aan te gaan. In onderling overleg dienen zij invulling te geven aan toereikend media-aanbod op lokaal niveau en dienen zij overeenstemming te vinden over de financiering van dit aanbod. Rapport Evaluatie bekostiging lokale publieke media instellingen