31 oktober 2023
Mediamonitor 2023: Kloof in mediagebruik tussen generaties steeds groter
Het dagelijkse gebruik van de traditionele media – het kijken naar televisie, luisteren naar radio en lezen van papieren dagbladen – blijft dalen. Het mediagebruik, vooral van jongeren, speelt zich in toenemende mate online af en op platforms van grote internationale spelers. De kloof tussen het mediagebruik van jongeren en oudere leeftijdsgroepen wordt steeds groter. Dat blijkt uit de Mediamonitor 2023, die het Commissariaat voor de Media zojuist publiceerde. De uitdaging voor zowel mediabeleid als de mediasector is om onafhankelijk en divers media-aanbod te blijven waarborgen in het licht van deze ontwikkelingen. En om een nieuwe generatie in een online omgeving in contact te laten komen met kwaliteitsmedia en professionele journalistiek. Daarom is het belangrijk dat beleidsmakers nadenken over zichtbaarheid van professionele journalistiek, met name in de online omgeving.
Waar 65-plussers met name lineaire televisie, radio en dagbladen gebruiken, zijn sociale media, online kijken en online luisteren bij jongeren de belangrijkste mediatypen. Het gebruik van TikTok, en ook van Instagram en Snapchat, neemt verder toe. Jongeren gebruiken TikTok ook steeds vaker voor nieuws. In het geval van lineaire televisiezenders zien we dat het gebruik niet toeneemt als de gebruiker ouder wordt. Dat jongeren steeds minder gebruik maken van traditionele media, is dan ook geen leeftijdseffect te noemen, maar een generatie-effect. Het Commissariaat voor de Media maakt zich zorgen of jongeren wel voldoende in aanraking komen met kwaliteitsnieuws en professionele journalistiek. Om meer te weten te komen over hoe jongeren nieuws op sociale media gebruiken, doet het Commissariaat hier het komende jaar onderzoek naar. Dit onderzoek is een vervolg op ontwikkelingen in het mediagedrag en nieuwsgebruik onder jongeren, die het Commissariaat in zowel de Mediamonitor als het Digital News Report Nederland al signaleerde.
Steeds meer marktaandeel bij minder mediabedrijven
De Mediamonitor brengt de concentratie op de mediamarkten in kaart. Door fusies en overnames is door de jaren heen steeds meer marktaandeel bij minder mediabedrijven komen te liggen. De infographic hieronder toont de ontwikkeling van de concentratie op de traditionele mediamarkten in Nederland van 2011 tot en met 2022.
Inzet AI biedt kansen en risico’s
De inzet van AI gaat bij nieuwscreatie en nieuwsgebruik een steeds grotere rol spelen. Bijvoorbeeld in de vorm van generatieve AI voor de creatie van tekst, beeld, video en audio. Dit biedt kansen, maar ook risico’s. Zo zijn er in de nieuwsbranche zorgen over het gebruik van nieuwsartikelen door ChatGPT en het risico dat met AI-toepassingen foutieve informatie wordt gegenereerd en verspreid. Nieuwe Europese wet- en regelgeving voor de platforms en AI is in ontwikkeling. Volgen hoe AI een rol gaat spelen in nieuwscreatie en nieuwsgebruik staat op de agenda van het Commissariaat voor de Media.
Over de Mediamonitor
De Mediamonitor volgt jaarlijks ontwikkelingen in de Nederlandse mediasector. Het doel is om beleidsmakers op het gebied van (internationaal) mediabeleid te voorzien van informatie en adviezen. De wettelijke taak van het Commissariaat is om de concentratie en financieel-economische omstandigheden in de mediasector te monitoren, en de gevolgen daarvan voor de pluriformiteit en onafhankelijkheid van het media-aanbod. Het Commissariaat voor de Media stimuleert en bewaakt dat het media-aanbod onafhankelijk, toegankelijk, divers en veilig is, zodat iedereen zich een vrije mening kan vormen.